Παρά το γεγονός ότι το φυτό έχει πολλές θεραπευτικές ιδιότητες, είναι οι καταπραϋντικές επιδράσεις του στον οργανισμό κυρίως στον έλεγχο της αϋπνίας και του άγχους, που έχουν κάνει δημοφιλή τη βαλεριάνα. Πρόκειται για ένα εγγενές στην Ευρώπη και τη Δυτική Ασία φυτό, το οποίο μπορεί να καλλιεργηθεί σε οποιαδήποτε περιοχή και σε οποιοδήποτε κλίμα. Συνήθως αναπτύσσεται σε 60 εκατοστά ύψος και παράγει μικρά τσαμπιά των λουλουδιών,  πολύ αρωματικά και με γλυκό άρωμα, σε χρώμα λευκό, ροζ ή μοβ.

Το μέρος που χρησιμοποιείται για ιατρικούς σκοπούς είναι οι ρίζες που είναι τρυφερές και έχουν πολύ μικρή οσμή. Η επιστημονική ονομασία του φυτού είναι Valeriana officinalis.
Η ρίζα της βαλεριάνας έχει πολλές ιδιότητες που είναι ευεργετικές για τον ανθρώπινο οργανισμό, αλλά πρέπει να καταναλώνονται με προσοχή. Μεταξύ των ιδιοτήτων της βαλεριάνας μπορούμε να αναφέρουμε:

Χρησιμεύει για να ηρεμήσει ορισμένους τύπους πόνου ακόμα και κατά την  έμμηνο ρύση, τις κράμπες, τον πυρετό και τα στομαχικά έλκη. Οι ιδιότητες της βοηθούν στην αντιμετώπιση της γρίπης και των συμπτωμάτων της. Η βαλεριάνα έχει χαλαρωτικές ιδιότητες που βοηθούν στην ανακούφιση των  πονοκεφάλων. Αυτές οι καταπραϋντικές ιδιότητες της βαλεριάνας χρησιμεύουν επίσης για να καταπολεμηθεί το άγχος. Χρησιμοποιείται επίσης για την πρόκληση ύπνου, η οποία στις περισσότερες περιπτώσεις μπορεί να είναι το επιθυμητό αποτέλεσμα, αν και σε μερικούς οργανισμούς η πρόκληση ύπνου μπορεί να είναι ιδιαίτερα έντονη. Κυρίως, όμως, η βαλεριάνα έχει ιδιότητες που επηρεάζουν το κεντρικό νευρικό σύστημα του ανθρώπινου οργανισμού και χαλαρώνει τους μυς και ανακουφίζει από το άγχος. Ακόμη, έχει ιδιότητες που βοηθούν στην καταπολέμηση των διαταραχών της ελλειμματικής προσοχής και του συνδρόμου χρόνιας κοπώσεως. Επιπλέον, το εκχύλισμα της ρίζας της βαλεριάνας χρησιμοποιείται για την ελαχιστοποίηση οιδημάτων του  εγκεφάλου σε ασθενείς με Alzheimer σε ανάπτυξη. Τέλος, η βαλεριάνα χρησιμοποιείται επίσης στην κτηνιατρική, βοηθώντας να αποβληθεί το άγχος και η πίεση του αίματος σε σκύλους.

Λίγα ιστορικά στοιχεία...

Γνωστή από την αρχαιότητα, αναφερόμενη σε συγγράμματα εκτενώς από τον Πλίνιο και τον Διοσκουρίδη. Έλληνες και Ρωμαίοι την χρησιμοποιούσαν ευρέως για ιατρικούς λόγους και από τον 18ο αιώνα έως σήμερα, έχει καθιερωθεί ως ηρεμιστικό του νευρικού συστήματος. Στην Ayurveda χρησιμοποιείται επίσης εδώ και εκατοντάδες χρόνια. Την ίδια σημασία στην βαλεριάνα δίνει και η Κινέζικη παραδοσιακή ιατρική.

Βαλεριάνα και εγκέφαλος

Οι ιδιότητες της βαλεριάνας έχουν άμεση σχέση με το νευρικό σύστημα και ως εκ τούτου τον εγκέφαλο. Αν και δεν υπάρχουν πολλές επιστημονικές μελέτες που αποδεικνύουν την αποτελεσματικότητά της, η βαλεριάνα χρησιμοποιείται για τη θεραπεία διαφόρων προβλημάτων που σχετίζονται με το νευρικό σύστημα και τον εγκέφαλο, όπως το άγχος, το ψυχολογικό στρες, η γενική νευρικότητα, η διαταραχή της ελλειμματικής προσοχής, το σύνδρομο χρόνιας κοπώσεως και το τρέμουλο στα χέρια.

Η βαλεριάνα έχει μελετηθεί από  Κινέζους επιστήμονες, με σκοπό τη θεραπεία του Alzheimer και έχει ανακαλυφθεί ότι η ρίζα της βαλεριάνας βοηθά στην πρόληψη της φλεγμονώδους αντίδρασης του εγκεφαλικού φλοιού. Είναι γνωστό ότι αυτό το είδος της φλεγμονής παίζει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της νόσου Alzheimer.

Αντενδείξεις

Η βαλεριάνα μπορεί να έχει διαφορετικές επιδράσεις στο σώμα όταν χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με άλλα φάρμακα. Πρέπει να υπάρξει αυξημένη προσοχή και να μην χρησιμοποιείτε βαλεριάνα μαζί με οποιοδήποτε φάρμακο που έχει επιπτώσεις στο κεντρικό νευρικό σύστημα, όπως τα αντικαταθλιπτικά, τα αντιεπιληπτικά και τα αντιισταμινικά. Η χρήση της πρέπει επίσης να αποφεύγεται όταν λαμβάνετε αντιμυκητιασικά και φάρμακα για τη μείωση της χοληστερόλης, καθώς το ήπαρ απελευθερώνει ορισμένα ένζυμα για να αφομοιώσει βαλεριάνα και αυτά τα ένζυμα μπορεί να μεταβάλλουν τις επιδράσεις των φαρμάκων αυτών.

Η κατανάλωση της βαλεριάνας μπορεί να προκαλέσει αυξημένο αίσθημα παλμών, πονοκέφαλο και στομαχικές διαταραχές. Η χρήση της θα πρέπει να αποφεύγεται από εγκύους ή θηλάζουσες γυναίκες, καθώς και από τα θηλυκά κατοικίδια ζώα και τα παιδιά. Επιπλέον, η παρατεταμένη χρήση της μπορεί να επιδεινώσει τα συμπτώματα, τα οποία με λελογισμένη χρήση μειώνει.
Στην περίπτωση που αποφασίσετε να χρησιμοποιήσετε την βαλεριάνα ως φάρμακο, συνιστάται να συμβουλευτείτε πρώτα το γιατρό ή το φαρμακοποιό σας.

Με ποιους τρόπους μπορούμε να την εντάξουμε στη διατροφή;

• ως αφέψημα της ρίζας
• ως έμβρεγμα της ρίζας
• ως αιθέριο έλαιο
• ως τσάι βαλεριάνας
• ως κρασί βαλεριάνας
• φρέσκια σε σαλάτα

Πηγή: εδώ και εδώ 

Περιγραφή

Το περγαμόντο είναι ο καρπός του δένδρου Περγαμοντιά. Είναι ένα πολύ θρεπτικό εσπεριδοειδές φρούτο με υπέροχο άρωμα. Σχετικά με το όνομά του, υπάρχουν δυο αναφορές. Η πρώτη λέει ότι η ονομασία του φρούτου που στα τουρκικά είναι Bergamot προέρχεται από το bey armudu όπως λεγόταν στην Ανατολία και στην μεταφορά του στις ευρωπαϊκές γλώσσες άλλαξε και κατέληξε στο περγαμόντο.

Η δεύτερη αναφορά λέει ότι στον 16ο έκτο αιώνα, Ευρωπαίοι έμποροι και φυτολόγοι που ήρθαν στην Ανατολία, έδωσαν στο δένδρο αυτό το όνομα, γιατί το ανακάλυψαν στην πόλη Bergama.

Κατάγεται από τη Νότια Ασία και σήμερα καλλιεργείται κυρίως σε θερμά κλίματα, στη Νότια Ιταλία και Νότια Γαλλία, στην Καλαβρία και στην Ακτή Ελεφαντοστού.

Στην Ελλάδα, καλλιεργείται στην Κορινθία, στην Αργολίδα, στην Κέρκυρα, στην Κεφαλλονιά, στην Άνδρο και στην Κρήτη. 

Αυτό το όμορφο δένδρο έχει τη θέση του τόσο σε καλλωπιστικούς κήπους όσο και σε βοτανόκηπους. Το δέντρο του περγαμόντου είναι αειθαλές, σχετικά μικρό σε μέγεθος και με φύλλωμα που ποικίλλει σε σχήμα. Οι βλαστοί του είναι χρώματος ανοικτού πράσινου. Τα φύλλα του είναι μεγάλα, λογχοειδή και μυτερά. Τα άνθη είναι λευκά, ενώ οι καρποί του είναι σχετικά μεγάλοι είτε πεπλατυσμένοι είτε στρογγυλοί και έχουν χρώμα κίτρινο προς πορτοκαλί. Οι καρποί έχουν προεξέχουσες βάσεις και κορυφές με ανθεκτικούς στήμονες.

Τα φρούτα του είναι σε σχήμα σφαίρας ή αχλαδιού. Το εξωτερικό του είναι κίτρινο σε χρώμα ενώ η γεύση του υπόξινη. Από τη φλούδα του παράγονται αιθέρια έλαια περγαμόντου. Αυτό το λάδι είναι κίτρινου χρώματος, εύοσμο και έχει πικρή γεύση. 

Συστατικά

Περιέχει μεγάλες ποσότητες πολυφαινολών, αιθέριο έλαιο και αντιοξειδωτικά.

Ιστορία και παράδοση

Το περγαμόντο δεν έχει σαφή καταγωγή. Οι περισσότεροι ειδικοί εκτιμούν ότι πρόκειται για μετάλλαξη άλλων εσπεριδοειδών. Πιθανολογείται ότι είναι υβρίδιο δύο ειδών κιτριάς, των Citrus limetta και Citrus aurantium.

Σχετικά με τη χώρα προέλευσής του υπάρχουν διάφορες θεωρίες, με επικρατέστερες την Ελλάδα, την Κίνα, Ισπανία, Κανάριες Νήσους κ.α. 

Στην ιστορία της Οθωμανικής ιατρικής, όπου τα αρώματα κατείχαν εξέχουσα θέση τόσο στην πρόληψη των ασθενειών όσο και στη θεραπεία, βλέπουμε το περγαμόντο να χρησιμοποιείται κυρίως στους εφήβους, που λόγω των έντονων ορμονών τους εκνευρίζονται εύκολα και για αυτό χρειάζονται κάτι για να τους ηρεμεί το νευρικό σύστημα και αυτό δεν ήταν άλλο από το περγαμόντο.

Οι Οθωμανοί ιατροί με τη συμβουλή του Mevlana «το άρωμα ανοίγει την ψυχή», κινήθηκαν και καθόρισαν για κάθε τύπο ανθρώπου ένα άρωμα και το χρησιμοποίησαν στις θεραπείες.

Θεραπευτικές δράσεις και χρήσεις του Περγαμόντο

• Μελέτες έχουν δείξει ότι το περγαμόντο μειώνει τα επίπεδα της ολικής χοληστερόλης καθώς και της κακής χοληστερόλης LDL ενώ παράλληλα, αυξάνει την προστατευτική HDL χοληστερόλη.
• Διεγείρει το ενδοκρινικό σύστημα, προκαλώντας ηρεμία και χαλάρωση.
• Διεγείρει την έκκριση ορμονών και βοηθά στη διατήρηση του σωστού μεταβολικού ρυθμού.
• Βοηθά στη μείωση των τριγλυκεριδίων.
• Βοηθά στη μείωση του σακχάρου του αίματος.
• Βοηθά στην πρόληψη από τις ψείρες και άλλα παράσιτα.
• Το τσάι που μπορείτε να πιείτε είτε ζεστό είτε κρύο βοηθάει το πεπτικό σύστημα, στον βήχα και στην ιγμορίτιδα.
• Το έλαιο του περγαμόντου έχει αποδειχτεί σαν ισχυρό αντιμικροβιακό και αντιμυκητιακό απέναντι σε διάφορα είδη candida.
• Πιστεύεται πως το αιθέριο έλαιο του περγαμόντου βοηθάει στην κατάθλιψη και στην αϋπνία.
• Το έλαιο, όταν λαμβάνεται από το στόμα, ανοίγει την όρεξη και δυναμώνει το ανοσοποιητικό σύστημα.
• Η εισπνοή του ατμού φύλλων του περγαμόντου καταλαγιάζει τον πονοκέφαλο, θεραπεύει τη γρίπη και σταματά τη ναυτία.
• Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τσιμπήματα κουνουπιών, στη θεραπεία της ακμής και στους πόνους του λαιμού.
• Λέγεται ότι είναι αποτελεσματικό για το έκζεμα.
• Το τσάι περιέχει υψηλά επίπεδα κατεχίνης, ενός αντιοξειδωτικού που καταπολεμά τις στοματικές λοιμώξεις. Επίσης, το φθόριο του τσαγιού προστατεύει από την τερηδόνα.
• Περιέχει υψηλές ποσότητες αντιοξειδωτικών που «καταπολεμούν» τις ελεύθερες ρίζες, οι οποίες ευθύνονται για διάφορα είδη καρκίνου.
• Το τσάι του βοηθά στην απώλεια βάρους.

Άλλες χρήσεις του Περγαμόντο

• Το εσωτερικό του καρπού του περγαμόντου δεν τρώγεται ωμό, όμως γίνεται γλυκό του κουταλιού και μαρμελάδα.
• Το άρωμα του περγαμόντου είναι ξεχωριστό και έντονο και χρησιμοποιείται σε τεράστια ποικιλία τσαγιών, με διασημότερο το τσάι Earl Grey, καθώς και στα λουκούμια.
• Χρησιμοποιείται σαν συστατικό σε κουλουράκια, φρουί γλασέ, σε σοκολάτες και στο χαλβά.
• Στη μαγειρική χρησιμοποιείται περιορισμένα, σαν συνοδευτικό του κρέατος.
• Στην καλλυντική βιομηχανία χρησιμοποιείται για την παρασκευή αρωμάτων, σαπουνιών, λοσιόν και αποσμητικών.
• Το αιθέριο έλαιο του περγαμόντου είναι περιζήτητο στην αρωματοθεραπεία.
• Το έλαιό του χρησιμοποιείται για χαλαρωτικό μασάζ.
• Αποτελεί μια από τις σημαντικότερες πρώτες ύλες στη χημική βιομηχανία και χρησιμοποιείται στην παραγωγή κιτρικού οξέως και κιτρικού ασβεστίου.
• Χρησιμοποιείται ευρέως στην παρασκευή προϊόντων του δέρματος, όπως κρέμες και έλαια.

Παρασκευή – δοσολογία

Το τσάι περγαμόντο φτιάχνεται όπως και το κανονικό τσάι, δηλαδή σε βραστό νερό ρίχνουμε μερικές κουταλιές περγαμόντο και το αφήνουμε για μερικά λεπτά. Έπειτα, μπορούμε να το πιούμε. Στο τσάι σας μπορείτε να προσθέσετε μέλι ή λεμόνι.

Χρήσεις του αιθέριου ελαίου

Για ανακούφιση από την ουρολοίμωξη

Μέσα στη μπανιέρα, σε ζεστό νερό τόσο ώστε να σκεπάζει τους γοφούς σας, ρίξτε 3 σταγόνες αιθέριο έλαιο περγαμόντου, 3 σταγόνες λεβάντας και 3 σταγόνες τεϊόδενδρου. Καθίστε στη μπανιέρα για 10 λεπτά. Επαναλάβετε καθημερινά για μία εβδομάδα.

Για να αποφύγετε την υποτροπή, αναμείξτε 3 σταγόνες αιθέριου ελαίου περγαμόντου και 3 σταγόνες έλαιο λεβάντας μέσα σε ένα κουταλάκι του γλυκού αλάτι και διαλύστε το σε 250 ml αποσταγμένο νερό. Ξεβγαλθείτε με αυτό το διάλυμα, κάθε φορά που χρησιμοποιείτε την τουαλέτα.

Για χαλάρωση και ηρεμία

Ρίξτε στη μπανιέρα σας 10 σταγόνες αιθέριο έλαιο περγαμόντου και βυθιστείτε στο νερό. Καθίστε αρκετή ώρα και χαλαρώστε.

Για ενεργοποίηση του μεταβολισμού και για πεπτικά προβλήματα

Σε μια κουταλιά της σούπας έλαιο βάσης, ανακατεύετε 2 σταγόνες έλαιο περγαμόντου και 2 σταγόνες έλαιο από γερμανικό χαμομήλι. Κάντε επάλειψη στην περιοχή της κοιλιάς, κάθε βράδυ πριν τον ύπνο.

Η συνιστώμενη δόση του εκχυλίσματος περγαμόντο είναι 500-1.000 mg, λαμβάνεται μία ή δύο φορές την ημέρα 20-30 λεπτά πριν από τα γεύματα. Για μέγιστο όφελος στην μείωση των λιπιδίων στο αίμα, συστήνεται η πρόσληψη εκχυλίσματος περγαμόντο δύο φορές την ημέρα για 60-90 ημέρες.

Ενδιαφέροντα στοιχεία για το Περγαμόντο

• Στην Άνδρο παρασκευάζεται και έχει ιδιαίτερη αξία το πράσινο περγαμόντο τον Ιούνιο, όπως και το καρουλάκι περγαμόντο στο τέλος του χειμώνα.
• Μπορούμε να το χρησιμοποιήσουμε και στην φύλαξη των κρεάτων για να μην δημιουργηθούν βακτηρίδια.
• Το περγαμόντο παγκοσμίως καταναλώνεται περισσότερο στην Ινδική κουζίνα, που πολλοί πιστεύουν πως είναι και η πατρίδα προέλευσης του.
• Στην Ανατολία έχουν αρχίσει να λαμβάνονται μέτρα, έναντι της μείωσης αυτού του σημαντικού δένδρου του περγαμόντου.
• Η χρήση του περγαμόντου τοποθετείται χρονικά στην εποχή που εμφανίστηκε και η κολόνια (νερό της Κολωνίας).

Προφυλάξεις

• Αν και το εκχύλισμα περγαμόντο είναι ασφαλές και καλά ανεκτό ωστόσο, καλό είναι να αποφεύγεται σε παιδιά και εγκύους.
• Όταν το εκχύλισμα περγαμόντο εφαρμόζεται στο δέρμα, μπορεί να προκαλέσει ευαισθησία στο ηλιακό ή υπεριώδες φως.

  Προσοχή: Το παραπάνω άρθρο έχει ενημερωτικό σκοπό. Πριν χρησιμοποιήσετε οποιαδήποτε συνταγή ή πριν αλλάξετε τις διατροφικές σας συνήθειες, ζητήστε τη γνώμη του κατάλληλου επαγγελματία υγείας ή διατροφολόγου. Εάν λαμβάνετε φαρμακευτική αγωγή, βεβαιωθείτε ότι δεν υπάρχουν αλληλεπιδράσεις.

Πηγή εδώ

Υπόλοιπες πηγές εδώ, εδώ, εδώ και εδώ